Altruïsme

Enige tijd geleden las ik een artikel over altruïsme. Altruïsme betekent dat je iets doet voor een ander zonder dat je er zelf iets voor terug verwacht, je zou het onbaatzuchtigheid kunnen noemen. De vraag was of altruïsme wel bestaat. Is het niet altijd zo dat je er zelf ook een goed gevoel van krijgt als je iets voor een ander doet? Ik moet zeggen dat die vraag me helemaal niet bezighield toen ik deze week aan een bezoekje in het verpleeghuis begon. Het was een prachtige, zonnige dag en ik zag er een beetje tegenop om naar binnen te gaan. Mevrouw Bakker, de oude dame die ik zou bezoeken, verblijft namelijk op de afdeling psychogeriatrie, ze is dus dement. Ik vroeg me af of ze me nog zou herkennen en wat ik moest zeggen. Onwennig liep ik met mijn plantenbakje door de gang. Dat had ik gekocht ter ere van haar verjaardag, die ze een week ervoor had gevierd. Schuifdeuren gingen open en toen stond ik op de afdeling die ik alleen maar kon verlaten door een cijfercode in te drukken. Na even zoeken, ontdekte ik haar achter de rollator in de hal. Ik ging naar haar toe en sprak haar aan. Ze nam me onderzoekend op. ‘Wie bent u als ik vragen mag?’ Ik zei mijn naam.‘Greetje van den Berg,’ herhaalde ze. ‘Ik ken ook een schrijfster die zo heet.’ Ze monsterde mij nog eens van top tot teen. ‘Of bent u dat?’ Daarna schuifelde ze naast me naar de huiskamer en ging in een grote stoel bij het raam zitten. ‘U moet namelijk weten dat ik juist vandaag jarig ben,’ deelde ze opgewekt mee. ‘Ik ben zesennegentig geworden.’ Ik zei haar dat het dan maar goed uitkwam dat ik haar nu bezocht en een plantenbakje had meegenomen. Ze bewonderde het aan alle kanten en zette het voor het raam. Ze keek naar buiten, vertelde over haar kinderen die nooit meer kwamen en over het koor waar ze jarenlang lid van was geweest. Ineens wilde ze weten of ik het liedje ‘Kleine Greetje uit de polder’ kende. Ik vertelde haar dat ik vroeger een vreselijke hekel aan de kapper had. Dat had twee redenen: ten eerste knipte de betreffende dame mijn haar belachelijk kort. Ten tweede begon ze altijd dat liedje te zingen, en dat terwijl ik toen in Zwolle woonde. Mevrouw Bakker begreep best dat ik dat heel vervelend had gevonden. Dat weerhield haar er niet van om het nog eens te declameren. ‘En nu woon je wel in de polder,’ voegde ze daar opgewekt aan toe. ‘Maar je haar is niet blond meer. Gelukkig heb je nog wel blauwe ogen en je hebt ook nog een lekker koppie, hoor.’ Haar aandacht werd getrokken door wandelaars in het park dat grenst aan het verpleeghuis. Ze leek me te zijn vergeten, maar begon even later weer over haar kinderen die nooit meer kwamen. Het stemde haar verdrietig en ik probeerde haar te troosten door te zeggen dat ze haar waarschijnlijk binnenkort wel zouden bezoeken. Ik ken haar kinderen. Ze laten hun moeder echt niet aan haar lot over. Mevrouw Bakker zei dat ze hoopte dat ik gelijk had, en dat het belangrijk was dat een mens hoop bleef houden. Ze was nu in ieder geval blij met mijn komst. Bij het afscheid vroeg ze of ik nog wel eens wilde komen en dat beloofde ik. Terwijl ik wegliep, hoorde ik haar zingen: ‘Kleine Greetje uit de polder…’ Ze had nog altijd een mooie stem. Buiten scheen de zon en ik voelde me zelf ook opgewekt. Op dat moment kwam die gedachte over altruïsme in me op. De vraag was of ik me van tevoren had gerealiseerd dat ik er met een goed gevoel vandaan zou komen. Het hield me even bezig tot ik de conclusie trok dat het niet uitmaakt. Altruïstisch of niet, zowel mevrouw Bakker als ik hadden plezier aan deze middag beleefd, al bleef ‘Kleine Greetje uit de polder’ de rest van de dag door mijn hoofd zingen.